Węglowodany dla psa. Źródła węglowodanów w diecie psa
- Psy nie potrzebują węglowodanów w swojej diecie. Jako względni mięsożercy, mogą czerpać energię głównie z tłuszczów i białek.
- Posiadają jednak zdolność trawienia węglowodanów i mogą czerpać korzyści ze składników, takich jak ryż, ziemniaki czy produkty pełnoziarniste.
- Węglowodany mogą dostarczać energii, wspierać trawienie dzięki zawartości błonnika oraz wzbogacać dietę psa o niezbędne witaminy i minerały.
- Kluczem jest umiejętny dobór składników oraz dostosowanie ilości węglowodanów do poziomu aktywności i indywidualnych potrzeb psa.
Czy węglowodany są niezbędnym składnikiem diety psa, czy raczej zbędnym dodatkiem? Wokół tego tematu narosło wiele mitów, a opiekunowie często zastanawiają się, czy ich pupile rzeczywiście potrzebują węglowodanów.
W rzeczywistości odpowiednio dobrane źródła węglowodanów mogą być wartościowym elementem psiego jadłospisu, dostarczając energii, włókna pokarmowego, a także witamin i składników mineralnych.
W tym artykule przyjrzymy się szerzej węglowodanom w psiej diecie, pełnionym przez nie funkcjom oraz ich najlepszym źródłom.
Czym są węglowodany?
Węglowodany to jedna z trzech podstawowych grup makroskładników odżywczych, obok białek i tłuszczów. Składają się z atomów węgla, wodoru i tlenu, a ich główną rolą jest dostarczanie energii organizmowi.
Węglowodany proste vs. węglowodany złożone
Węglowodany dzielimy na proste i złożone. Te pierwsze, jak glukoza czy fruktoza, są szybko przyswajalne i dostarczają natychmiastowej energii.
Z kolei węglowodany złożone, obecne m.in. w warzywach, owocach i produktach pełnoziarnistych, uwalniają energię stopniowo i wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego.
Czy pies potrzebuje węglowodanów?
W przeciwieństwie do ludzi, psy nie mają biologicznego zapotrzebowania na węglowodany – mogą czerpać energię głównie z białek i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Wynika to z ich ewolucyjnego przystosowania jako mięsożerców.
Jednak węglowodany mogą pełnić w psiej diecie ważną rolę i stanowić wartościowe źródło energii, zwłaszcza dla czworonogów, które z powodów zdrowotnych powinny spożywać ograniczone ilości białka i tłuszczu.
Ponadto, gdy pies otrzymuje odpowiednią ilość węglowodanów, jego organizm nie musi wykorzystywać białka jako źródła paliwa, co pozwala na jego optymalne wykorzystanie w procesach budowy i regeneracji tkanek, produkcji enzymów oraz wsparcia układu odpornościowego. Dzięki temu białko może pełnić swoją podstawową rolę strukturalną i metaboliczną, zamiast być spalane na potrzeby energetyczne.
Ważne jest jednak, aby nie przesadzać z ilością węglowodanów w diecie psa. Nadmiar węglowodanów podchodzących z niskiej jakości źródeł, takich jak przetworzone zboża czy kukurydza, może prowadzić do nadwagi, problemów trawiennych, a nawet cukrzycy.
Kluczem jest zatem umiar i umiejętny dobór wartościowych źródeł węglowodanów, które będą dobrze tolerowane przez psa i dostosowane do jego potrzeb.
Funkcje węglowodanów w diecie psa
Węglowodany w diecie psa mogą pełnić ważne funkcje, szczególnie jeśli pochodzą z naturalnych, wartościowych źródeł. Przyjrzyjmy się najistotniejszym aspektom ich działania.
Dobre źródło energii
Węglowodany to cenne i łatwo dostępne źródło energii. Choć organizm psa może pozyskiwać energię głównie z białek i tłuszczów, odpowiednio dobrane węglowodany dostarczają szybko przyswajalnej glukozy, niezbędnej do bieżących potrzeb energetycznych.
Węglowodany proste, obecne np. w owocach, zapewniają natychmiastowy zastrzyk energii, co może być szczególnie korzystne przed intensywnym wysiłkiem fizycznym.
Z kolei węglowodany złożone, pochodzące m.in. z warzyw i produktów pełnoziarnistych, uwalniają energię stopniowo, wspierając długotrwałą wytrzymałość i pomagając uniknąć nagłych spadków energetycznych.
Błonnik wspomagający trawienie
Niektóre źródła węglowodanów dostarczają również błonnika, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego psa. Błonnik dzieli się na dwa rodzaje:
- błonnik rozpuszczalny (np. zawarty w jabłkach, marchewce, dyni) – tworzy w jelitach żelową substancję, która pomaga regulować poziom cukru we krwi oraz wspiera rozwój zdrowej mikroflory jelitowej;
- błonnik nierozpuszczalny (np. w pełnoziarnistych produktach, otrębach, warzywach liściastych) – usprawnia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom i wspomaga regularność wypróżnień.
Dzięki błonnikowi dieta psa może być lepiej przyswajalna, a trawienie bardziej efektywne. Odpowiednia ilość błonnika jest szczególnie istotna dla psów z problemami trawiennymi, w tym skłonnością do zaparć lub biegunek.
Czytaj więcej:
Witaminy i minerały
Węglowodany pochodzące z naturalnych źródeł dostarczają psu również cennych mikroelementów, które wspierają zdrowie całego organizmu. Są to m.in.:
- beta-karoten (marchew, bataty, dynia) wspomaga zdrowie oczu, wzmacnia układ odpornościowy i wpływa na dobrą kondycję skóry oraz sierści;
- potas (banany, ziemniaki) wspiera prawidłową pracę mięśni i układu nerwowego;
- witamina C i antyoksydanty (jagody, jabłka, brokuły) pomagają w neutralizowaniu wolnych rodników, wzmacniają odporność i opóźniają procesy starzenia;
- wapń i magnez (zielone warzywa liściaste, siemię lniane) są kluczowe dla zdrowia kości, zębów i mięśni.
Włączenie wartościowych węglowodanów do diety psa może więc nie tylko dostarczyć mu energii, ale również wzbogacić jadłospis w niezbędne witaminy i minerały, które wspomagają jego zdrowie i ogólną kondycję.
Większa objętość i sytość posiłków
Węglowodany mogą również pomagać w kontrolowaniu masy ciała psa, zwłaszcza u czworonogów z tendencją do nadwagi. Produkty bogate w błonnik i niskokaloryczne warzywa mogą zwiększać objętość posiłku, dając uczucie sytości bez dostarczania nadmiaru kalorii.
Regulacja poziomu cukru we krwi
Węglowodany złożone, które są wolniej trawione, pomagają utrzymać stabilny poziom cukru we krwi. Jest to szczególnie istotne dla psów z cukrzycą lub wahaniami glikemii. Nadmierna ilość węglowodanów prostych, takich jak przetworzone zboża i cukry, może jednak prowadzić do nagłych skoków insuliny i problemów metabolicznych.
Najlepsze źródła węglowodanów dla psa
Najlepsze źródła węglowodanów to te, które są łatwo przyswajalne i bogate w błonnik, witaminy oraz minerały. Wśród rekomendowanych opcji znajdują się przede wszystkim warzywa i owoce. Zboża, choć bywają kontrowersyjne, również mogą być elementem psiej diety, o ile są dobrze tolerowane przez organizm zwierzęcia. Z kolei w dietach bezzbożowych jako źródło węglowodanów występują też rośliny strączkowe.
Warzywa
Warzywa to jedno z najlepszych źródeł węglowodanów dla psów, ponieważ dostarczają również błonnika, antyoksydantów i witamin.
Szczególnie polecane są bataty, dynia oraz marchew, które nie tylko wspomagają trawienie, ale także mają korzystny wpływ na sierść i skórę psa. Dobrym źródłem łatwo przyswajalnej skrobii są też często niedoceniane ziemniaki.
Warzywa najlepiej podawać w formie gotowanej lub pieczonej, aby ułatwić ich trawienie. Ważne jest jednak, aby unikać cebuli i czosnku, które mogą być toksyczne dla psów.
Owoce
Niektóre owoce mogą być doskonałym uzupełnieniem psiej diety, ponieważ dostarczają cennych witamin i antyoksydantów.
Jabłka, jagody i banany to jedne z najlepszych wyborów – są lekkostrawne i smakują większości psów. Należy jednak podawać je w umiarkowanych ilościach, aby uniknąć nadmiaru cukru.
Trzeba również pamiętać o usuwaniu pestek i gniazd nasiennych, ponieważ niektóre z nich (np. w pestkach brzoskwiń czy wiśni) zawierają substancje szkodliwe dla psów.
Rośliny strączkowe
Rośliny strączkowe poddane obróbce termicznej, takie jak soczewica, ciecierzyca czy groszek, to dobre źródło węglowodanów oraz białka roślinnego. Zawierają one także błonnik, który wspiera zdrowe trawienie i pomaga w regulacji poziomu cukru we krwi.
Jednak nie wszystkie psy dobrze tolerują rośliny strączkowe – u niektórych mogą powodować wzdęcia i problemy żołądkowe. Najlepiej podawać je w niewielkich ilościach i obserwować reakcję psa, aby upewnić się, że jego organizm dobrze je przyswaja.
Co z tymi zbożami?
Zboża są często tematem dyskusji w kontekście żywienia psów. Choć wiele osób uważa je za zbędny składnik diety czworonogów i zwykły wypełniacz, niektóre zboża, takie jak ryż czy płatki owsiane, mogą być wartościowym źródłem energii i błonnika.
Psy, które nie mają alergii ani nietolerancji pokarmowych, mogą bez problemu spożywać dobrze ugotowane, łatwostrawne zboża w umiarkowanych ilościach. Warto jednak unikać pszenicy i kukurydzy, które często są obecne w taniej karmie i mogą powodować alergie oraz problemy trawienne.
Kiedy dieta niskowęglowodanowa może być lepszym wyborem?
Choć dodatek niewielkiej ilości węglowodanów do diety Twojego psa może okazać się korzystny, w niektórych przypadkach lepszym rozwiązaniem jest ograniczenie ich ilości lub całkowite wyeliminowanie.
Dieta niskowęglowodanowa jest zalecana przede wszystkim w przypadku psów z określonymi schorzeniami zdrowotnymi. W każdym z tych przypadków dietę, jej kaloryczność oraz zapotrzebowanie na poszczególne składniki pokarmowe najlepiej omówić z psim dietetykiem.
Psy z cukrzycą i insulinoopornością
U psów z cukrzycą organizm nieprawidłowo reguluje poziom cukru we krwi, dlatego dieta bogata w węglowodany (zwłaszcza proste) może powodować gwałtowne skoki glukozy i insuliny. W takich przypadkach zaleca się dietę niskowęglowodanową, w której głównym źródłem energii są białka i tłuszcze.
Ilość węglowodanów w diecie psiego cukrzyka powinna być kontrolowana. Najlepiej sprawdzą się tutaj warzywa o niskim indeksie glikemicznym (brokuły, cukinia, szpinak). Będą one źródłem cennego włókna pokarmowego, które ogranicza wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego.
Czytaj więcej:
Psy z nadwagą i otyłością
Wysokowęglowodanowa dieta może sprzyjać nadmiernemu przybieraniu na wadze, zwłaszcza jeśli węglowodany pochodzą z wysoko przetworzonych zbóż i produktów bogatych w skrobię. Dlatego, jeśli nasz pies ma trochę nadprogramowej wagi do zrzucenia, warto przyjrzeć się jego codziennej diecie i odpowiednio ją zbilansować.
Jak wspomnieliśmy wyżej, nie wszystkie węglowodany będą tu działały na niekorzyść. Produkty, takie jak warzywa bogate w błonnik, mogą być naszym sprzymierzeńcem w odchudzaniu psa, ponieważ będą zwiększać objętość posiłków i poczucie sytości.
Czytaj więcej:
Psy z alergiami pokarmowymi i nietolerancjami
Niektóre psy wykazują nadwrażliwość na określone źródła węglowodanów, zwłaszcza zboża, kukurydzę czy soję. W takich przypadkach sprawdzi się nie tyle dieta niskowęglowodanowa, co eliminacja konkretnych alergenów. Aby dowiedzieć się, który składnik szkodzi psu, trzeba będzie przeprowadzić dietę eliminacyjną.
Czytaj więcej:
- Leczenie alergii u psów. Jak pomóc czworonożnemu alergikowi?
- Nietolerancja pokarmowa u psa – objawy, przyczyny i leczenie
Psy pracujące
Niektóre psy sportowe i pracujące, np. psy zaprzęgowe, mogą czerpać energię głównie z tłuszczów i białek, co pozwala im na dłuższe utrzymanie wysokiej wydolności. W takich przypadkach węglowodany mogą być ograniczone, a głównym paliwem dla organizmu stają się tłuszcze.
Taka dieta zapewnia psom większą wytrzymałość przy długotrwałym wysiłku, mniejsze ryzyko nagłych spadków energii, a także ochronę i regenerację mięśni.
Psy z chorobami nowotworowymi
Niektóre badania sugerują, że dieta niskowęglowodanowa (lub ketogenna) może wspomagać psy cierpiące na nowotwory, ponieważ komórki rakowe często czerpią energię głównie z glukozy. Ograniczenie węglowodanów może potencjalnie spowolnić wzrost nowotworu i wspierać ogólną kondycję psa.
Czytaj więcej:
Podsumowanie
Ostatecznie, choć węglowodany nie są niezbędnym składnikiem psiej diety, mogą pełnić wartościową rolę jako źródło energii, błonnika oraz witamin i minerałów. Kluczem jest ich odpowiedni dobór i umiar – najlepiej stawiać na naturalne, dobrze przyswajalne składniki, takie jak warzywa, owoce czy produkty pełnoziarniste.
Każdy pies jest inny, dlatego warto dostosować jego dietę do indywidualnych potrzeb i skonsultować się ze specjalistą, aby zapewnić mu zdrowy i zbilansowany jadłospis.
Bibliografia
- Hołda, K. (2021). Węglowodany dla psa. Czy pies ich potrzebuje? karolinaholda.com. https://karolinaholda.com/czy-pies-potrzebuje-weglowodanow-w-swojej-diecie/
- Honeckman, D. W., & Dodds, J. W. (2015). Canine nutrigenomics: The new science of feeding your dog for optimum health. Dogwise Publishing.
- Mirowski, A. (2018). Żywienie psów sportowych. Cz. II. Składniki energetyczne. Magazyn Weterynaryjny. https://magwet.pl/mw/25244,zywienie-psow-sportowych-cz-ii-skladniki-energetyczne
- Rankovic, A., Adolphe, J. L., & Verbrugghe, A. (2019). Role of carbohydrates in the health of dogs. Journal of the American Veterinary Medical Association, 255(5), 546–554. https://doi.org/10.2460/javma.255.5.546
Kasia Makulec
Podobne artykuły
