Czas czytania: 10 min
21 gru 2022
Wykrycie przewlekłej choroby serca u psa nie jest łatwym zadaniem – chore serce nie objawia się w specyficzny sposób, a postawienie diagnozy wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań. Niestety większość chorób wywołujących powiększenie serca i arytmię u psa może szybko doprowadzić do śmierci czworonoga. Jakie rasy psów najbardziej narażone są na choroby serca? Jak złagodzić kaszel sercowy u psa i jakie leki na serce mogą poprawić rokowania?
Choroby serca u psów mają najczęściej podłoże genetyczne. Narażone są na nie przede wszystkim starsze psy rasowe, w szczególności w typie molosa, a także psy ras małych i miniaturowych. Ryzyko rozwinięcia się u psa choroby serca wzrasta u psów starszych i cierpiących na nadwagę.
W przebiegu choroby serca u psa dochodzi do niedotlenienia tkanek, arytmii i powiększenia serca, a w zaawansowanych stadiach choroby także zbierania się płynów w płucach lub jamie brzusznej. Powodować to będzie u chorego psa takie objawy, jak:
Częstym objawem choroby serca u psów jest kaszel pojawiający się rano, w nocy lub w trakcie wysiłku. Kaszel sercowy związany jest przede wszystkim z obrzękiem płuc w przebiegu zastoinowej niewydolności serca u psa.
Towarzyszyć mu mogą duszności podczas leżenia oraz przybieranie charakterystycznej postawy z rozstawionymi kończynami i uniesioną głową świadczące często o rozwijającym się obrzęku płuc. U nieleczonego psa podczas kaszlu pojawić się może różowa, pienista wydzielina.
Złagodzenie kaszlu sercowego u psa może wymagać usunięcia nadmiaru płynów z dróg oddechowych i płuc oraz podania tlenu, a następnie ustabilizowania choroby serca poprzez podawanie leków na serce.
Do najczęstszych chorób serca u psów zaliczyć można:
Pies chory na serce wymagać będzie szczegółowych badań, mających zdiagnozować przyczynę niepokojących objawów. Sposób leczenia psa z chorobą serca zależeć będzie od rodzaju choroby i stadium jej zaawansowania.
Zawał mięśnia sercowego polega na śmierci komórek serca wywołanej niedokrwieniem, do którego dochodzi najczęściej z powodu miażdżycy i zamknięcia światła naczyń wieńcowych przez oderwany fragment blaszki miażdżycowej. Psy niezwykle rzadko chorują na miażdżycę, dodatkowo unaczynienie serca u psa różni się od układu wieńcowego u człowieka. Dlatego ryzyko zawału serca u psa jest wyjątkowo niskie i najczęściej spowodowane jest przez zakrzepicę.
Częstszą przyczyną śmierci u psów jest nagła śmierć sercowa będąca efektem napadu arytmii komorowej i niedotlenienia mózgu. Występuje ona zazwyczaj bez żadnych objawów poprzedzających u pozornie zdrowego psa. Nagła śmierć sercowa na skutek arytmii obserwowana jest przede wszystkim u dobermanów i owczarków niemieckich.
Kardiomiopatia rozstrzeniowa (ang. dilated cardiomyopathy – DCM) to choroba polegająca na ścieńczeniu ścian i powiększeniu serca. Forma pierwotna dotyczy najczęściej psów dużych ras, takich jak dobermany, dogi niemieckie, nowofundlandy, wilczarze irlandzkie, sznaucery olbrzymie i boksery, choć może rozwinąć się również u mniejszych psów, w tym spanieli. Forma wtórna może mieć natomiast podłoże żywieniowe i rozwinąć się na skutek niedoboru tauryny i innych składników odżywczych.
Objawy kardiomiopatii rozstrzeniowej u psów występują stosunkowo rzadko i pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium choroby, co znacznie utrudnia rozpoznanie DCM. W badaniu u części psów stwierdza się przyspieszony oddech i arytmię, a także szmery podczas skurczu serca. Do zdiagnozowania kardiomiopatii rozstrzeniowej konieczne jest wykonanie badania EKG, echa serca i RTG klatki piersiowej.
Rokowania w kardiomiopatii pierwotnej u psów nie są pomyślne – średnia długość życia psa z zaawansowanym stadium DCM wynosi 5 miesięcy. Stosowanie leków na nadciśnienie może przedłużyć życie chorego psa nawet trzykrotnie. W leczeniu kardiomiopatii o podłożu żywieniowym stosować można także suplementy zawierające taurynę i l-karnitynę.
Niedomykalność (endokardioza) zastawki dwudzielnej to jedna z najczęstszych chorób serca u psów. Występuje zazwyczaj u małych psów takich ras, jak cavalier king charles spaniel, sznaucer miniaturowy, shih tzu, maltańczyk, jamnik czy yorkshire terrier, najczęściej w podeszłym wieku, choć dotyczyć może także większych ras, takich jak owczarek niemiecki.
Nieszczelność zastawki powoduje, że podczas skurczu lewej komory serca krew cofa się do lewego przedsionka. Postępująca choroba prowadzi do przebudowy i dysfunkcji mięśnia sercowego oraz nadciśnienia płucnego.
Początkowe stadia niedomykalności zastawki dwudzielnej u psa nie powodują widocznych objawów. W przebiegu tej choroby serca u psa rozwinąć się może zastoinowa niewydolność serca, choć nie jest to regułą.
Do zdiagnozowania niedomykalności zastawki dwudzielnej niezbędne będzie badanie RTG klatki piersiowej, echo serca i EKG. Leczenie zaawansowanego stadium choroby polega na podawaniu psu leków na nadciśnienie, środków rozszerzających naczynia krwionośne i leków moczopędnych.
U psów z ciężką niedomykalnością zastawki dwudzielnej rokowania nie są pomyślne. W znacznej większości przypadków w ciągu 2 lat od rozpoznania dochodzi do pogorszenia się stanu lub śmierci.
Niewydolność serca u psa to stan, w którym serce nie jest w stanie pompować wystarczającej ilości krwi niezbędnej do odpowiedniego natlenienia tkanek organizmu. Jest to częsta choroba serca u psów w starszym wieku. Rozwija się jako konsekwencja przewlekłej zwyrodnieniowej choroby zastawek lub kardiomiopatii rozstrzeniowej. W jej przebiegu obserwuje się zastój krwi w żyłach krążenia ogólnego lub płucnych.
Zatrzymana w żyłach krew powodować będzie niedotlenienie narządów wewnętrznych. Przy zaawansowanej niewydolności lewokomorowej dochodzić będzie także do obrzęku płuc, co powodować będzie kaszel, duszności, a nawet krótkotrwałe utraty przytomności. Prawokomorowa niewydolność serca u psa wiązać się może natomiast z gromadzeniem się płynu w jamie brzusznej, powiększeniem wątroby i rozwojem niewydolności nerek.
Zdiagnozowanie niewydolności serca u psa wymagać będzie wykonania echa serca i zbadania ciśnienia krwi. Dodatkowe badania – RTG klatki piersiowej i badanie krwi – pozwolą na wykluczenie innych przyczyn objawów. Leczenie zastoinowej niewydolności serca u psa wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta i oceny stopnia zaawansowania choroby.
W ostrej fazie choroby serca u psa konieczna może być hospitalizacja, zastosowanie tlenoterapii, podanie dużych dawek leków moczopędnych (furosemid) i środków rozszerzających naczynia krwionośne (pimobendan). W leczeniu przewlekłej niewydolności stosuje się mniejsze dawki leków, które pies powinien przyjmować już do końca życia.
Rokowanie przy niewydolności serca u psa zależy od zaangażowania opiekuna w leczenie pupila oraz obecności powikłań, takich jak niewydolność nerek. Średni czas przeżycia psów z niewydolnością serca wynosi 9 miesięcy, choć niektóre psy mogą żyć nawet ponad 3 lata.
Objawy przewlekłych chorób serca u psa nie są charakterystyczne i często wiązane są z naturalnym procesem starzenia się organizmu. Dlatego problemy z sercem rozpoznaje się najczęściej dopiero w zaawansowanym stadium, gdy u psa rozwinie się poważna arytmia i niewydolność serca wiążąca się z niedotlenieniem organizmu, wodobrzuszem lub niewydolnością nerek. Sprawia to, że pies z chorym sercem zazwyczaj dość szybko przechodzi w stan krytyczny i wymaga eutanazji.
Wczesne wykrycie choroby serca dzięki regularnym badaniom profilaktycznym, sumienne podawanie leków na serce dla psa, przestrzeganie zaleceń lekarza weterynarii i stosowanie specjalistycznej diety może przedłużyć życie psa z chorobą serca nawet do kilku lat. Chory pies powinien pozostawać pod stałą opieką lekarza weterynarii specjalizującego się w kardiologii.
U większości psów z chorobą serca rozwija się kacheksja – postępujące wyniszczenie organizmu w wyniku braku apetytu wywołanego niewydolnością mięśnia sercowego. Dlatego dieta dla psa chorego na serce powinna być odżywcza i lekkostrawna, a także możliwie atrakcyjna. Jeśli pies chory na serce nie chce jeść, można podawać mu karmy mokre, gotowane posiłki albo lekko podgrzane jedzenie.
Istotnym składnikiem diety kardiologicznej dla psa są dodatki o wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych omega-3, tauryny i l-karnityny, czyli substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania serca. Posiłki warto więc wzbogacać o wysokiej jakości olej z łososia oraz o świeże, surowe mięso. U psów bez problemów z nerkami zaleca się dietę wysokobiałkową o dużej zawartości białka zwierzęcego.
Opiekun psa chorego na serce powinien także zwracać uwagę na zawartość sodu w diecie pupila. Zaleca się przede wszystkim całkowite zaprzestanie podawania psu resztek ze stołu i słonych przekąsek oraz zachowanie ostrożności przy wyborze smakołyków. W przypadku zaawansowanej choroby serca u psa wskazane może być podawanie specjalistycznej diety weterynaryjnej. Powinna ona cechować się obniżoną zawartością sodu oraz zwiększonymi dawkami potasu i magnezu.
Choroby serca u psa mają często podłoże genetyczne, dlatego kupując szczeniaka rasy predysponowanej do problemów z sercem należy zwrócić szczególną uwagę na stan zdrowia jego rodziców. Czworonogowi należy także wykonywać regularne badania profilaktyczne, umożliwiające wczesne wykrycie choroby i wprowadzenie leczenia. Ryzyko chorób serca u psów zmniejszyć można, stosując dietę bogatą w kwasy omega-3, taurynę i l-karnitynę. Istotne jest także dbanie o prawidłową masę ciała psa.
