Kastracja i sterylizacja psa – wszystko, co powinieneś wiedzieć

• Kastracja to zabieg polegający na usunięciu gonad – u samców jąder, u suk jajników.
• Podstawową zaletą kastracji psów i suk jest pozbawienie czworonoga możliwości rozrodu.
• Kastracja nie wyeliminuje u psa niepożądanych zachowań, takich jak agresja, lęk czy ciągnięcie na smyczy.
• By uniknąć zaburzeń rozwojowych u zwierzęcia, zabiegowi kastracji najlepiej jest poddać psa dopiero po zakończeniu fazy wzrostu.

Kastracja to najczęstszy zabieg chirurgiczny wykonywany przez lekarzy weterynarii. Pozwala on nie tylko na uniknięcie nieplanowanej ciąży u suk i ograniczenie bezdomności zwierząt, ale także chroni zwierzę przed niektórymi chorobami i zaburzeniami hormonalnymi. Na czym polega sterylizacja suki i czym ten zabieg różni się od kastracji? Jak zmienia się zachowanie psa po kastracji? W jakim wieku najlepiej jest go przeprowadzić?

Kastracja a sterylizacja – różnice

Przyjęło się mówić, że kastracja jest zabiegiem usunięcia jąder u psów, a sterylizacja dotyczy ubezpłodnienia suczek. Jednak takie rozróżnienie jest w rzeczywistości błędne. Zarówno kastracja, jak i sterylizacja może być wykonywana u zwierząt obu płci. Ma taki sam cel – pozbawienie psa lub suki możliwości rozrodu. Czym w praktyce różni się więc kastracja od sterylizacji psa?

Kastracja psa

Kastracja to zabieg polegający na usunięciu gonad – w przypadku samców jąder, w przypadku suk jajników (najczęściej wraz z jajowodami, macicą i trzonem macicy). W wyniku kastracji organizm zwierzęcia przestaje produkować niektóre hormony płciowe, co wpływa na gospodarkę hormonalną całego organizmu, a często także na zachowanie psa.

Tego typu operacja nie tylko zapobiega rozmnażaniu, ale również chroni zwierzę przed nowotworami jąder lub ropomaciczem (ropnym zapaleniem macicy). Jest to jeden z najczęstszych zabiegów chirurgicznych wykonywanych przez lekarzy weterynarii.

Sterylizacja psa

Sterylizacja jest zabiegiem polegającym na podcięciu lub podwiązaniu jajowodów u suk lub nasieniowodów u samców. Nie hamuje ona produkcji hormonów, nie zaburza cyklu rujowego u suk (sterylizowana suka wciąż będzie miała cieczki) i nie zmniejsza popędu płciowego u samców.

U sterylizowanych psów nie zmniejsza się także ryzyko zachorowania na nowotwory jąder czy ropomacicze. Zabieg sterylizacji nie jest w Polsce popularny, dlatego w dalszej części artykułu omówione zostaną wyłącznie zagadnienia związane z kastracją psów i suk.

Korzyści płynące z zabiegu kastracji

Największą korzyścią z przeprowadzenia u psa lub suki zabiegu kastracji jest pozbawienie zwierzęcia możliwości rozrodu. Pozwala to przede wszystkim na ograniczenie niechcianych miotów i bezdomności zwierząt, a także umożliwia utrzymywanie w jednym domu zwierząt obu płci bez konieczności pilnowania ich lub rozdzielania podczas rui.

Dodatkową korzyścią z kastracji psa jest całkowite wyeliminowanie ryzyka niektórych chorób, w szczególności raka jąder u samców oraz ropomacicza u suk. Kastracja suk może także zmniejszać ryzyko nowotworów listwy mlecznej, które często dają  przerzuty do węzłów chłonnych i płuc, co prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych. Brak cyklu rujowego chroni suki również przed zaburzeniami hormonalnymi wywołującymi objawy ciąży urojonej.

Zachowanie psa po kastracji

U kastrowanych czworonogów zmienia się także zachowanie. Pozbawione popędu płciowego samce są mniej skore do ucieczek w okresie rujowym i nie walczą z innymi psami o dostęp do suki w cieczce. Wciąż jednak mogą wdawać się w bójki o zasoby czy terytorium.

Zmiany hormonalne spowodowane usunięciem jąder lub jajników mogą także wpływać na apetyt czworonoga i jego poziom aktywności. Psy i suki po takim zabiegu często znacznie intensywniej dopominają się o jedzenie i przysmaki niż niekastrowane zwierzęta, a także stają się odrobinę bardziej ospałe. Dlatego opiekunowie psów po zabiegu kastracji powinni zapewnić pupilowi odpowiednią dawkę ruchu i zmniejszyć kaloryczność podawanych mu posiłków.

Wśród opiekunów psów wciąż panuje błędne przekonanie, że kastracja to dobry sposób na eliminację przeróżnych problemów behawioralnych u domowego czworonoga. Jednak pies po kastracji nie przestanie ciągnąć na smyczy, bronić zasobów, szczekać, bać się obcych ludzi czy wykazywać agresji wobec innych psów. Takie problemy wymagać będą odpowiedniego szkolenia i współpracy z behawiorystą.

Kiedy wykastrować psa?

Wczesna kastracja psów zmniejsza prawdopodobieństwo rozwinięcia się u psów samczych zachowań, przede wszystkim znaczenia moczem terytorium. Natomiast poddanie suki takiemu zabiegowi około 6. miesiąca życia znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory listwy mlecznej. Jednak tak wczesne usunięcie gonad u czworonoga ma także wiele niekorzystnych skutków ubocznych.

Kastracja psa, który nie zakończył jeszcze fazy wzrostu, zaburza rozwój kości i stawów, zwiększając ryzyko wystąpienia zwyrodnień stawów i chorób ortopedycznych. Zbyt wcześnie wykastrowany psiak może także nie rozwinąć się do końca mentalnie i już na zawsze pozostać niesfornym nastolatkiem.

Psa warto więc poddać kastracji dopiero po zakończeniu fazy wzrostu. Moment ten uzależniony będzie przede wszystkim od wielkości zwierzaka – małe psiaki dojrzewają nieraz już w wieku 8 miesięcy, a większe czworonogi potrafią rosnąć nawet do drugiego roku życia. Suki najbezpieczniej jest kastrować kilka miesięcy po skończonej pierwszej cieczce. Pozwoli to na całkowite rozwinięcie się organizmu i ustabilizowanie hormonów płciowych po rui.

Ile kosztuje kastracja psa?

Cena kastracji psa zależeć będzie od kilku czynników:

• wielkości zwierzęcia – im większy pies, tym więcej środków i leków będzie trzeba mu podać;
• wieku psa i jego ogólnego stanu zdrowia – starsze lub chore zwierzęta wymagać będą dodatkowych badań przed zabiegiem;
• sposobu podania narkozy (dożylna lub wziewna);
• lokalizacji kliniki (województwa, wielkości miasta);
• renomy chirurga, który będzie wykonywał zabieg.

Koszt kastracji psa lub suki wynosi średnio od 200 zł do 500 zł. Wiele gmin organizuje jednak akcje darmowej kastracji psów, z których skorzystać mogą mieszkańcy. Informacje o planowanych akcjach darmowej kastracji można uzyskać w gminie.

Podsumowanie – wady i zalety kastracji

Kastracja to zabieg polegający na usunięciu gonad – u samców jąder, u suk jajników (często także z macicą). Podstawową zaletą kastracji psów i suk jest pozbawienie czworonoga możliwości rozrodu. Poddanie czworonoga takiemu zabiegowi zmniejsza także ryzyko wystąpienia niektórych, bardzo poważnych chorób. Kastracja pozwala również na zmniejszenie skłonności do ucieczek i zapobiega wystąpieniu objawów ciąży urojonej u suk.

Trzeba jednak pamiętać, że kastracja nie wyeliminuje u psa niepożądanych zachowań, takich jak agresja, lęk czy ciągnięcie na smyczy. By uniknąć zaburzeń rozwojowych u zwierzęcia, zabiegowi kastracji najlepiej jest poddać psa dopiero po zakończeniu fazy wzrostu. Opiekując się kastrowanym psem, musimy zapewnić mu odpowiednią dietę i zwiększoną dawkę ruchu, co pozwoli uniknąć nadwagi u pupila.

Bibliografia

• Root Kustritz, Margaret V. (2007). "Determining the optimal age for gonadectomy of dogs and cats."
• Spaying and Neutering. "American Veterinary Medical Association (AVMA)."
• Spaying and Neutering Dogs. "WebMD Pets."