Czas czytania: 6 min
18 lis 2023
Anatomia psa to nauka zajmująca się budową ciała psów. Opisuje nie tylko zewnętrzny wygląd psa, ale także wewnętrzną budowę ciała zwierzęcia.
Ciało psa złożone jest z czterech rodzajów tkanek – łącznej, nabłonkowej, mięśniowej i nerwowej.
Mięśnie psa pozwalają mu na poruszanie ciałem. Umożliwiają też przesuwanie treści w przewodzie pokarmowym, przepływ krwi czy oddychanie.
Szkielet psa stanowi rusztowanie całego ciała. Czaszka psa i żebra chronią także mózg, płuca i serce przed urazami.
Narządy wewnętrzne psa pełnią rozmaite funkcje – biorą udział miedzy innymi w trawieniu pokarmów, oddychaniu, rozrodzie i wydalaniu toksyn z organizmu.
Między rasami psów można zaobserwować wiele różnic anatomicznych. Dotyczą one nie tylko wielkości psa, ale także cech anatomicznych niezbędnych psim przodkom do przetrwania.
Anatomia to nauka o budowie badająca budowę organizmów. W szczegółowy sposób opisuje położenie, kształt i budowę poszczególnych narządów i układów znajdujących się w ciele danego gatunku zwierzęcia. Anatomia psa to dziedzina skupiająca się na budowie psa. Jakie narządy wewnętrzne ma pies i jak zbudowany jest jego szkielet? Z tego artykułu dowiesz się wszystkiego o anatomii psów.
Wszystkie zwierzęta to organizmy wielokomórkowe, z których większość zbudowana jest z tkanek, czyli zespołu komórek o podobnej budowie, pełniących określone funkcje. Tkanki zwierzęce można podzielić na cztery złożone kategorie:
tkanki łączne – w tym tkankę podporową (kostną i chrzęstną), tłuszczową, krew i limfę,
tkankę nabłonkową – pokrywającą między innymi przewód pokarmowy i drogi oddechowe oraz tworzącą naskórek,
tkankę mięśniową – poprzecznie prążkowaną (mięśnie szkieletowe i mięsień sercowy) oraz gładką (umiejscowioną na przykład w układzie pokarmowym czy pęcherzu moczowym),
tkankę nerwową – złożoną z neuronów i komórek glejowych, tworzącą układ nerwowy.
Ogólny plan budowy zwierząt kręgowych – w tym także psów – jest podobny. Rusztowanie dla organizmu stanowi szkielet, do którego przyczepione są mięśnie poruszające częściami ciała dzięki sygnałom wysyłanym przez układ nerwowy.
Każde zwierzę zaopatrzone jest także w przewód pokarmowy zaczynający się otworem gębowym i kończący odbytem oraz szereg innych narządów wewnętrznych, których zadaniem jest pobieranie tlenu z powietrza, pompowanie krwi, wydzielanie substancji niezbędnych do trawienia pokarmu i umożliwienie rozmnażania.
Większość ssaków posiada cztery kończyny podtrzymujące tułów, a także tchawicę i płuca oraz czterokomorowe serce zapewniające transport tlenu do poszczególnych tkanek. Układ nerwowy ma natomiast postać mózgu umiejscowionego wewnątrz czaszki, rdzenia (długiego sznura nerwów przebiegającego wewnątrz kręgosłupa) i nerwów prowadzących do poszczególnych narządów.
Każdy ssak zaopatrzony jest także w układ rozrodczy, którego budowa różni się w zależności od płci danego osobnika.
Plan budowy anatomicznej psa nie odbiega od budowy innych kręgowców. Zewnętrzna budowa psa obejmuje między innymi:
głowę – złożoną z nosa (trufli), pyska (kufy) z wargami (faflami) i policzkami, czoła, oczu i uszu,
szyję – łączącą głowę z tułowiem,
tułów – osadzony na czterech kończynach i zakończony ogonem, pod którym znajduje się odbyt,
dwie przednie kończyny – złożone z łopatki, przedramienia, łokcia, nadgarstka, śródręcza i łapy o palcach zakończonych pazurami,
dwie tylne kończyny – złożone z uda, kolana, podudzia, pięty, śródstopia oraz łap z palcami zaopatrzonymi w pazury.
Ciało psa pokryte jest skórą, która zazwyczaj porośnięta jest sierścią złożoną z włosa okrywowego i podszerstka. Kilka tygodni po urodzeniu psa, w jego pysku pojawiają się zęby mleczne, które następnie ulegają wymianie na zęby stałe. Kompletne uzębienie psa złożone jest z 42 zębów.
Ciało psa poruszane jest za pomocą mięśni, które kurczą się pod wpływem impulsów przekazywanych przez układ nerwowy. Mięśnie psa można podzielić na:
mięśnie szkieletowe (poprzecznie prążkowane) – ich ruchy zależne są od woli zwierzęcia, co umożliwia psu na przykład poruszanie kończynami, zamykanie oczu czy poruszanie głową,
mięśnie gładkie – poruszające się niezależnie od woli psa, odpowiadające między innymi za ruchy perystaltyczne jelit, rozszerzanie się źrenic i regulację ciśnienia krwi,
mięsień sercowy – mięsień poprzecznie prążkowany, niezależny od woli psa, umożliwiający pompowanie krwi transportującej tlen z płuc do komórek ciała.
Szkielet psa to kostne rusztowanie, do którego przyczepione są mięśnie. Funkcją kości psa jest także zabezpieczanie narządów wewnętrznych przed różnymi urazami. Szkielet psa składa się z:
czaszki obejmującej szczękę, żuchwę, kość siekaczową, nosową i ciemieniową – zadaniem czaszki jest ochrona mózgu psa,
kręgosłupa podzielonego na odcinki – szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy – wewnątrz kręgosłupa przebiega rdzeń kręgowy,
klatki piersiowej zbudowanej z żeber mostka i chrząstek żebrowych – klatka piersiowa otacza serce, płuca i część układu pokarmowego psa,
miednicy tworzącej panewkę łączącą tylne kończyny z tułowiem,
kości kończyny piersiowej – łopatki, kości ramiennej, łokciowej, promieniowej, kości nadgarstka, śródręcza, palców i trzeszczki,
kości kończyny miednicznej – kości biodrowej, udowej, piszczelowej, strzałkowej, kości stępu, śródstopia, palców stopy, trzeszczki i rzepki.
W ciele psa znajdują się narządy, które tworzą układy pełniące wyspecjalizowane funkcje.
Narządy wewnętrzne mogą należeć do:
układu pokarmowego – zęby, język, ślinianki, przełyk, żołądek, wątroba, woreczek żółciowy, trzustka, jelito cienkie, jelito grube, odbytnica i odbyt,
układu oddechowego – nos i pysk, zatoki przynosowe, gardło, krtań, tchawica, oskrzela, płuca i przepona,
układu moczowego – nerki, moczowody, pęcherz, cewka moczowa,
układu krążenia – krew, serce, żyły, tętnice, naczynia włosowate,
układu nerwowego – mózg, rdzeń kręgowy, nerwy, narządy zmysłów wzroku, słuchu, węchu, smaku i dotyku,
układu limfatycznego – limfa, węzły chłonne, naczynia chłonne, migdałki, śledziona, grasica,
układu rozrodczego – jajniki, jajowody, macica, pochwa, gruczoły mlekowe, penis, jądra, nasieniowody, pęcherzyki nasienne, prostata,
układu hormonalnego – podwzgórze, przysadka mózgowa, szyszynka, tarczyca, przytarczyce, nadnercza, jajniki, jądra,
układu mięśniowego – mięśnie szkieletowe, gładkie, mięsień sercowy,
szkieletu – kości, chrząstki, ścięgna i więzadła,
powłoki ciała – skóra, włosy, gruczoły, tłuszcz, pazury.
Narządy wewnętrzne psa utrzymywane są w miejscu za pomocą krezki – narządu zbudowanego z błony łącznotkankowej. U psów krezka przytrzymująca żołądek nie zawsze wystarczająco spełnia swoje zadanie, przez co dojść może do skrętu żołądka.
Pies to najbardziej zróżnicowany gatunek zwierzęcia. Poszczególne rasy psów mogą różnić się nie tylko wielkością, ale także:
kształtem głowy i długością kufy,
długością kończyn,
kształtem i długością ogona,
strukturą sierści i umaszczeniem,
kolorem skóry,
wielkością i kształtem uszu,
liczbą palców,
kształtem i głębokością klatki piersiowej,
długością poszczególnych odcinków kręgosłupa.
Budowa ciała psa różni się w zależności od płci zwierzęcia. Różnice anatomiczne między suką i psem dotyczą przede wszystkim budowy układu rozrodczego, który obejmuje:
u suki - jajniki, jajowody, macicę, pochwę i gruczoły mlekowe,
u psa - penis, jądra, nasieniowody, pęcherzyki nasienne i prostatę.
W niektórych rasach psów samce i samice różnią się także wielkością całego ciała, wielkością głowy, masywnością sylwetki i masą ciała.
Anatomia psa dostosowana jest do sposobu życia jego bliskich krewnych – wilków i innych dzikich psowatych.
Cechy anatomiczne psa pozwalające mu na skuteczne zdobywanie pożywienia i przetrwanie w różnorodnym środowisku to przede wszystkim:
długi pysk z rozbudowanymi zatokami i szerokim nosem umożliwiające węszenie i analizowanie zapachów,
cztery łapy zaopatrzone w twarde pazury umożliwiające sprawne poruszanie się i przytrzymywanie ciała ofiary podczas jedzenia,
silne szczęki i zęby przystosowane do chwytania, łamania kości i rozrywania mięsa,
dość szeroko rozstawione oczy zapewniające psu szeroki kąt widzenia,
dwuwarstwowa okrywa włosowa chroniąca organizm psa przed wyziębieniem i skórę przed poparzeniem słonecznym,
ruchome uszy pozwalające na szybkie zlokalizowanie źródła dźwięku.
