Czas czytania: 8 min
07 gru 2022
Choroby trzustki stanowią poważne zagrożenie dla życia psa. Ich objawy nie należą jednak do zbyt oczywistych, przez co problemy z trzustką często przez długi czas pozostają nierozpoznane. Jak zdiagnozować u psa zapalenie trzustki lub jej niewydolność? I jak powinna wyglądać dieta dla psa z chorą trzustką?
Trzustka to narząd gruczołowy zbudowany z części pęcherzykowej i wyspowej. Zadaniem pęcherzyków jest wytwarzanie soku trzustkowego zawierającego enzymy służące do trawienia białka, tłuszczu i węglowodanów. Wysepki trzustkowe odpowiadają natomiast za produkcję hormonów – insuliny i somatostatyny, które umożliwiają magazynowanie glukozy w wątrobie i regulują poziom cukru we krwi.
Trzustka narażona jest na wiele chorób, wśród których wymienia się przede wszystkim ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki, zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki i nowotwory. Choroby trzustki u psa mogą nie wywoływać żadnych objawów przez dość długi czas lub skutkować zaburzeniami trawienia, bólem brzucha i wychudzeniem. Rozpoznanie, leczenie i rokowanie w przypadku problemów z trzustką u psów zależeć będzie od rodzaju choroby, wyników badań psa i stopnia nasilenia dolegliwości.
Zapalenie trzustki to jedna z częstych chorób tego narządu. U psów występować może zapalenie o charakterze ostrym lub przewlekłym. Choroba ta może rozwinąć się u każdego psa bez względu na jego wiek, płeć i rasę, choć częściej przytrafia się starszym czworonogom należącym do małych lub średnich ras.
Przyczyna występowania ostrego zapalenia trzustki u psów nie jest do końca poznana. Przypuszcza się, że jest ono wynikiem predyspozycji genetycznych połączonych z czynnikami środowiskowymi. Ryzyko wystąpienia u psa tej choroby większe jest u zwierząt otyłych, cierpiących na niektóre choroby endokrynologiczne (cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroba Cushinga), żywionych wysokotłuszczową dietą i otrzymujących niektóre leki.
Ostre zapalenie trzustki u psa może być także skutkiem zatrucia pokarmowego, babeszjozy i zakażeń bakteryjnych. Natomiast za rozwinięcie się przewlekłego zapalenia trzustki odpowiadają najczęściej powtarzające się lub nieleczone ostre stany zapalne tego narządu.
Objawy choroby zależeć będą od charakteru zapalenia i nasilenia procesu. Do najczęstszych objawów ostrego zapalenia trzustki u psów należą:
Objawy przewlekłego zapalenia trzustki u psa są zazwyczaj łagodniejsze. Zwierzak najczęściej chudnie, cierpi na przewlekłe biegunki i często wymiotuje. Do potwierdzenia diagnozy niezbędne jest wykonanie psu badań krwi i oznaczenie poziomu enzymów trzustkowych w surowicy, a także USG i RTG jamy brzusznej.
Leczenie zapalenia trzustki u psów polega przede wszystkim na podawaniu psu nawadniających kroplówek, leków przeciwwymiotnych i przeciwbólowych.
Czworonogowi należy także jak najszybciej wprowadzić lekkostrawną dietę o obniżonej zawartości tłuszczu. Rokowania w przypadku ostrego zapalenia trzustki o niewielkim nasileniu są zazwyczaj dobre, natomiast nasilone zapalenie może zagrażać potencjalnie śmiertelnymi powikłaniami. U psów z przewlekłym zapaleniem trzustki rokowanie jest na ogół dobre, choć choroba ta może nawracać i sprzyjać rozwojowi zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki lub cukrzycy.
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki to choroba, która dotyczy zazwyczaj psów w młodym i średnim wieku. Jest częstą konsekwencją przewlekłego zapalenia trzustki, choć wśród jej przyczyn wymienia się również procesy autoimmunologiczne i nowotwory. Choroba ta polega na zaniku komórek wytwarzających enzymy trawienne i w konsekwencji prowadzi do zaburzonego wchłaniania składników odżywczych.
Objawy zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki pojawiają się dopiero, gdy około 90% tego narządu traci zdolność do wytwarzania enzymów. Do głównych objawów choroby należą:
W badaniach u psa cierpiącego na zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki zaobserwować można niedobory witaminy B12 (kobalaminy) i kwasu foliowego, anemię, a także obniżone stężenie białka i trypsynogenu we krwi.
Leczenie zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki u psów polega przede wszystkim na podawaniu psu enzymów trawiennych umożliwiających prawidłowe trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Enzymy trzustkowe należy dosypywać do karmy psa na 15-20 minut przed karmieniem.
W niektórych przypadkach niezbędna będzie także suplementacja witaminy B12 w zastrzykach oraz podawanie antybiotyków i probiotyków. Niezwykle ważnym elementem leczenia niewydolności trzustki u psa jest także podawanie mu lekkostrawnej, niskotłuszczowej diety o obniżonej zawartości włókna pokarmowego.
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki to choroba nieuleczalna, jednak przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia i diety rokowania u chorych psów są dobre. Nieleczona choroba może natomiast prowadzić do śmierci czworonoga.
Nowotwory trzustki u psów występują stosunkowo rzadko. Jednym z najczęstszych guzów tego narządu jest insulinoma – hormonalnie czynny guz wywodzący się z części wyspowej trzustki. Nowotwory tego rodzaju produkują zazwyczaj duże ilości insuliny, co wywołuje spadki poziomu glukozy we krwi.
Do objawów raka trzustki u psa zalicza się najczęściej:
Rozpoznanie nowotworu trzustki u psa wymaga przeprowadzenia badań krwi, wykluczenia chorób wątroby i tarczycy, a także oznaczenia poziomu glukozy i insuliny. Pomocne mogą być także badania obrazowe, czyli USG i RTG jamy brzusznej.
Leczenie choroby polega przede wszystkim na łagodzeniu jej objawów, czyli podawaniu psu glukozy, oraz na chirurgicznym usunięciu guza. Rokowania w przypadku raka trzustki u psa nie są pomyślne. Insulinoma daje często rozległe przerzuty, które atakują najpierw węzły chłonne, a następnie inne narządy zwierzęcia. Średnia długość życia psów ze zdiagnozowaną insulinomą wynosi od 2 do 18 miesięcy.
Dieta trzustkowa dla psa powinna być przede wszystkim dobrana pod kątem konkretnej choroby i nasilenia jej objawów. Karma dla psa z zapaleniem trzustki musi być lekkostrawna i charakteryzować się obniżoną zawartością tłuszczu. W ciężkich przypadkach ostrego zapalenia trzustki stosować można także żywienie dojelitowe polegające na podawaniu psu płynnej diety, omijając obciążone chorobą narządy.
Dieta przy zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki musi być niskotłuszczowa, powinna także charakteryzować się obniżoną zawartością włókna pokarmowego i podwyższonymi dawkami składników odżywczych – w szczególności witamin, składników mineralnych i kwasów tłuszczowych omega-3. Posiłki dla psa z niewydolnością trzustki muszą być uzupełniane enzymami trawiennymi, które zlikwidują niedobory enzymów trzustkowych.
Karma dla psa z rakiem trzustki powinna zawierać obniżoną zawartość węglowodanów prostych. Psy z nowotworem trzustki powinny otrzymywać przynajmniej 6 posiłków dziennie. Chora trzustka u psa powoduje, że opiekun powinien ściśle przestrzegać u czworonoga zalecanej diety. Musi także kontrolować, jakie smaczki otrzymuje pies i powstrzymać się od dokarmiania czworonoga resztkami ze stołu.
